Month: October 2016

Anigu waxaan ahay gabar 16-sanno-jir ah waxaana sameeyay galmo mana ihi bikrad. Qoyskayga midaan waxaa looga tixgeliyaa ku xad gudub sharafeed. Waxaan ka cabsanayaa qoyskayga in ay midaasi oggaadan. Maxaan sameeyaa?

Midaan waa in ay tahay xaalad adiga murug kuu leh.
Sidaas darteeda waa muhiim in aad fahantid in
sharaftu ay leedahay macno kala duwan hadba dhaqanka qofka ayay ku xirantahay.

Dalka Jarmalka, qofka waxaa loogu tixgelinayaa in uu yahay qof aanan sharaf lahayn
haddii aanan ixtiraamin sharciyada iyo xeerarka dalka u yaala
ama haddii ay garaacaan ama kufsadaan haweenay ama carruur.
Waa sharaf in la caawiyo qof caawimaad iyo ilaalin u baahan.

Dhaqamada qaarkooda dadku waxay u fahmaan sharaftu si kale.
Mararka qaar sharaftu macnaheedu waxay tahay in gabadhu ay ahaato mid bikrad ah illaa ay ka guursato.
Ama in gabdhaha iyo wiilasha ay guursadaan qof ay qoysaskooda u doortaan.
Laakiin go’aanadaan waa in aad adiga kaligaaga qaadatid.
Waa adiga xaqaaqa shakhsiyeed!
Qofna looma oggola in uu ku xad gudbo xuquuqahaaga.

Waxaad heli kartaa caawimaad haddii qoyskaaga uu sida kale u fikiro oona cadaadis ku geliyo.
Ma ahan mid wanaagsan in waalidkaaga cadaadis kugu geliyo ama kugu saaro bikronimadaada darteeda.
Waxaad caawimaad ka heli kartaa tooska boggagaan internetka ah:

http://www.scheherazade-hilft.de/

http://www.imma.de/einrichtungen/fachstelle-zwangsheirat/kontakt.html

https://profamilia.sextra.de/pages/sextra/beratung/onlineberatung/fragen/

http://www.fpz-berlin.de/

Anigu waxaan ahay wiil 13-sanno-jir ah inta lagu guda jiray safarkii aan usoo socday waddankan waxaan la safray labbo nin. Waxay igu sameeyeen waxyaabo la yaq-yaqsado. Anigu hadda miyaan ahay khaniis?

Khaniisnimadu waa qof jacayl qofkale oo noociisa ah.

Wiil jacayl wiil kale.
Ama gabar jacayl gabar kale.
Dadkaan waxay samayn karaan galmo haddii ay sidaasi doonayaan.
Khaniisnimadu sidoo kale waxaa lagu magacaabaa khaniis haddii ay tahay mid ka dhaxaysa wiilasha dhexdooda khaniisad haddii ay tahay mid ka dhaxaysa gabdhaha dhexdooda.

Adigu ma doonaysid in aad samaysid waxyaabahaan.
Midaan waxaa lagu magacaabaa xad gudub galmo.
Midaan waa mid mamnuuc ah. Dadka waawayn ee ku xad gudba carruurta waxaa loo ciqaabi karaa si aad u daran.

Akhri sheekadan gaaban.
Waxaad fuushay geed kadibna waxaad ku fadhiisatay laanta geedka.
Si kedis ah nin ayaa soo fuulay geedkii kadibna kaa riday laantii aad ku fadhiday.
Dhaawac ayaa ku gaaray waadna xanuunsatay.
Ma ahan adiga khaladkaaga in aad soo dhacday.
Balse waa ninka kusoo riday.
Haddana markale ayaad fuushay geedkii. Meeshii cidna ma saarna.
Kama soo dhicin laanta geedka.
Waad ku fadhin kartaa laantaasi ama waxaad fuuli kartaa laan kale.
Macnaheedu ma ahan in halmar lagu soo riday, in aad markasta kasoo dhacaysid geedka.

Midaana macnaheedu wuxuu yahay in xad gudubka galmo ee uu nin kugu sameeyo aadan kaa dhigaynin in aad noqotid khaniis.
Adiga ayaa nafsadaada u oggaan doona hadhow dambe haddii aad tahay khaniis ama haddii aadan ahaynba.
Waxaad oggaan doontaa marka aad qof jeclaatid.

Waxaa jira waardiye wanaagsan oo ka shaqeeya meesha aan deganahay. Wuu i caawiyaa wuxuuna ii fududeeyaa in aan wax baddan sameeyo. Laakiin shalay wuxuu si ku cel-celis ah u taabtay jirkayga. Anigu midaasi ma jeclaysan. Maxaa ila gudboon in aan sameeyo?

Waxaa dhici karta in aad is tiri
in waardiyaha uu adiga ku gaad-gaadayo.
Wuu ku caawiyaa wax baddan wuu kuu fududeeyaa in aad samaysid.
Waxaa dhici karta in uusan markale ku caawinin haddii aad ka dacwootid.
Ma garanaysid qofka aad arintaasi kala hadlaysid.

Haddii uu waardiyahu ku caawinayo midaasi waa asaga go’aankiisa.
Laakiin ma ahan mid wanaagsan haddii uu sameeyo wax aadan adigu jeclayn.
Waa adiga qofka go’aansanaya qofka adiga ku taabanaya.

Waxaa jira dad baddan oo ku caawin kara.
Adiga kaliya waxaad u baahantahay in aad u mahad celisid wax intaas ka badana majiraan.
Haddii uu qof u rabbo in uu si daacadnimo ah kuu caawiyo,
kuguma samaynayo wax aadan adigu jeclayn.

Way wanaagsantahay in aad qof kala hadashid arinta.
Waxaad la hadli kartaa shaqaalayaasha bulshada jooga meesha aad degantahay.
Ama la hadal dadka jooga xarunta la talinta.
Ka raadi tallo tooska boggagaan internetka:
http://www.zanzu.de/de/hilfe-beratung

https://www.hilfeportal-missbrauch.de/nc/adressen/hilfe-in-ihrer-naehe/kartensuche.html?tx_nxshelpdesk_helpdesk[institutionType]=21

Waxaa la igu leeyahay dayn aad u baddan midaas oo aan galay safarkaygii aan waddankaan usoo socday. Waxaa la iga rabaa in aan shaqeeyo waana cabsanayaa. Qofkee i caawin kara?

Gabdho baddan ayaa qabba isla mushkiladahaas oo kale.
Waxay doonayaan in ay ugu shaqeeyaan Yurub sida booyaaso oo kale ama timo hagaajiye.
Inta baddan waxaa lagu leeyahay daymo baddan kadib safarkooda ay halkan ku yimaadeen.
Waxaana laga rabaa in ay shaqeeyaan si ay isaga bixiyaan daymahaan.
Gabdhahaan waxaa lagu khasbaa shaqo aysan ayagu doonaynin in ay sameeyaan.

Qaar waxay isku dayaan in ay faktaan.
Laakiin inta baddan ma awoodaan in ay sheekadooda sheegaan.
Waa kuwo ka cabsada
in ay wax xun ku dhacaan ayaga iyo qoysaskooda haddii ay wax sheegaan.

Adigu ma ku jirtaa xaaladooda oo kale?
Sidoo kale ma ku dhaaratay in aadan cidna u sheegin?
Meesha SOLWODI waxaa jooga dumar u shaqeeya si ay u caawiyaan haweenka iyo gabdhaha caawimaad u baahan.
Waxaad u sheegi kartaa sheekadaada.
La xiriir ayaga waxayna kugu caawin doonaan in aad xal heshid.

SOLWODI München: 089/27275859
Wixii kusaabsan goobaha kale: www.solwodi.de

Text: SOLWODI München

Aniga oo (13 sanno jir ah) waxaan dhiig ku arkay kastuumadayda hoosteeda. Miyaan Xanuunsanahay?

Waxay u badantahay in uu kugu dhacay ‘dhiigaagii’ ugu horeeyay.
Qaar kamid ah qoysaska iyo waddamada dhab ahaantii wayba u dabaal degaan arintaan.
Macnaheedu waxay tahay: in aad weynaanaysid.

‘In uu dhiigaaga kugu dhacay’ macnaheedu waxay tahay:
Dhiiga aad ku aragtay kastuumadaada wuxuu ka yimid xubinkaaga taranka ah.
Xubinka taranka wuxuu ku dhacayaa god yar oo ku yaala calooshaada.
Godkaan waxaa lagu magacaabaa raximka.
Waxaa jirta labbo ugxan oo ku xigta raximka.
Waxaa jirta tuubad faloobiyan oo ku taala inta u dhaxaysa ugxan kasta iyo raximka.
Ku dhowaadkii halmar bishii ukun aad u yar ayaa laga soo daayaa ugxanta waxayna aadaa tooska tuubada faloobiyanka.

Hadda waxaad noqonaysaa qof uur leh.
Si kastaba, si ay arintaan u dhacdo, waa in aad galmo la samaysid nin ama wiil dhallinyaro ah.
Laakiin adiga weli aad ayaad uga yartahay arintaasi.
Kadibna, ukunta waxay noqonaysaa mid ‘laga bacrimiyo’ minadiisa midaasna macnaheedu waxay tahay in aad uur qaadaysid.
Ukuntu waxay ku weynaanaysaa gudaha raximka.
Intiiba aadan uur qaadin dhiiga wuxuu ka imaanayaa xubinkaaga taranka.
Laga bilaabo hadda ku dhowaadkii halmar bishii ayaa laga soo daynayaa dhiiga gudaha raximkaaga.
Waxay qaadanaysaa maalmo yar.

Waxaad ka heli kartaa shukumaano nadaafad ama suufafka dhiiga laga xirto dukaamada ama farmashiyaha.
Waxaad ku xiraysaa shukumaanada nadaafada gudaha kastuumadaada.
Waxaad gelinaysaa suufafka dhiiga gudaha xubinkaaga taranka.
Weydii gabar aad saaxiibo tihiin ama hooyadaada haddii ay ku caawin karaan.
Mararka qaar waxaad la kulmi kartaa dhiig soconaya muddo dheer ama waxaad arkaysaa xanuuno daran.
Haddii ay midaan dhacdo waa in aad la tashataa dhakhtarkaaga.

Sideen ku oggaan karaa haddii aan qabbo fayraska HIV?

Lama sheegi karo haddii uu qof qabbo fayraska HIV.
Kaliya baaritaanka fayraska HIV ayaa midaasi sheegi kara
haddii aad ku qabtid fayraska HIV jirkaaga ama haddii aadan ku qabbin.

Waxaad ku samayn kartaa baaritaanka fayraska HIV meesha Gesundheitsamt (xafiiska caafimaadka).
Baaritaanka fayraska HIV waa mid bilaash ah oona qofku la oggaanin magaciisa.
Adigu ma ahan in aad bixisid wax lacag ah.
Adigu ma ahan in aad sheegtid magacaaga.
Dhakhtar ayaa kaa qaadi doona dhiig.
Kadibna fiirin doona fayraska HIV ee ku jira gudaha dhiigaaga.

Haddii aanan ku jirin fayraska HIV gudaha dhiigaaga, haddaba midaasi waa mid wanaagsan.
Haddii uu ku jiro gudaha dhiigaaga fayraska HIV, waxaad qaadan doontaa daawooyin.
Haddii aad qabtid HIV ama AIDS, waa in aadan weligaaga dadka kale galmo la samaynin adiga oo aan xirnayn kondom.
Haddii kale waxaad cudurka ku daaranaysaa qofka kale.

Text: AWO-Zentrum für Aidsarbeit Schwaben
www.zas-schwaben.de

Anigu ma DOONAYO in uu igu dhaco cudurka HIV. Maxaan samayn karaa? Sideen u ilaalin karaa nafsadayda?

Haddii aad u isticmaashid kondomyada si sax ah, kuguma dhacaayo cudurka HIV tooska galmada.
Kondomyadu waxaa laga soo iibsan karaa meelo baddan,
sida dukaamada waawayn ee laga soo adeegto, boosteejooyinka baansiinka ama batroolka ama farmashiyooyinka.

Muhiim: Ha isticmaalin kondomyada la dhigay qoraxda.
Ha isticmaalin kondomyo hore oo qadiim ah.
Ha isticmaalin kondomyo dilaacsan.

Isticmaal kondomka marka aad doonaysid in aad galmo la samaysid gabar ama wiil.
Xubinka taranka raga ku jiid ama geli kondomka.
Kondomyadu waxay bixiyaan ilaalin wanaagsan.

Waxaan qabbaa su’aalooyin kusaabsan fayraska HIV iyo cudurka AIDS. Qofkeen la hadli karaa?
Haddii aad qabtid su’aalo kusaabsan fayraska HIV iyo cudurka AIDS, waxaad caawimaad ka heli kartaa dhinaca AIDSBERATUNGSSTELLE (Xarunta Tallada AIDS-ka) ama AIDSHILFE (Xarunta Taageerada AIDS-ka).
Xarumahaan waxaa laga heli karaa magaalooyin iyo tuulooyin baddan.
Adigu ma ahan in aad bixisid lacag ayaguna ma ahan kuwo kala hadla qofkale su’aalahaaga.

Text: AWO-Zentrum für Aidsarbeit Schwaben
www.zas-schwaben.de

Anigu waxaan ahay 16 sanno jir. Dhakhtar ayaa i weydiiyay haddii aan qabbo HIV ama AIDS. Maxaa laga wadaa HIV? Maxaa laga wadaa AIDS?

HIV iyo AIDS waa labbo shay oo kala duwan.
HIV waa fayras.
Fayras ku dhuunta jirkaaga kaana dhiga in aad xanuunsatid.
AIDS waa cudurka keena fayraskaan.
Haddii aad ku qabtid jirkaaga HIV muddo dheer, waxaa kugu dhacay cudurka AIDS-ka.
AIDS-ka wuu ku dili karaa haddii aanan lagaa daawaynin.

Waxaa jira daawooyin fiican oo la dagaalama fayraska HIV.
Daawooyinkaan waxay yareeyaan tirada fayraska HIV ee kujira jirkaaga.
Si aadan ugu daaran qofkale fayraska HIV.
Adigana kuugu dhicin cudurka AIDS.
Waxaad noolaan kartaa muddo dheer marka aad qaadatid daawooyinkaan.

Dalka Jarmalka adigu ma ahan in aad bixisid lacagta daawooyinkaan.
Caymiskaaga caafimaadka ayaa bixin doona lacagta daawooyinka loogu talogalay fayraska HIV.
Dadka qabba fayraska HIV waxay go’aansan karaan qofka ay rabaan in ay u sheegaan.
Sharcigu wuxuu ka mamnuucayaa dadka in ay dadka kale banaanka la baxaan.

Ka taxadir una hoggaansan arimahaan soo socda:

  • Galmo hala samaynin qof kale adiga oo aan isticmaalin kondom (galmada siilka ama dabada).
  • Ha isku mudin daroogooyin. Isticmaalida silingiyo iyo irbado waa mid khatar ah. Ha u dhiibin silingiyada ama irbadaha dadka kale.
  • Haddii aad dhiig baxayso ama leedahay dhaawac furan, iska hubso in aanan dhaawacaagu gaarin dhiig kale.

Text: AWO-Zentrum für Aidsarbeit Schwaben
www.zas-schwaben.de

Anigu waxaan ahay gabar 17-sanno-jir ah. Dhakhtarkayga ayaa i weydiiyay in la i guday iyo inkale. Maxaa laga wadaa midaasi?

“Jarrid” (ama “gudniinka dumarka”) waa marka qayb kamid ah xubinka taranka la gooyo.
Xubinka taranka waa magaca xubnaha kore ee taranka dumarka.
Waxaa dhici karta in lagaa gooyo ama gudo markii aad ilmo yar ahayd.
Waxaa dhici karta in aadan xusuusnayn wax walba oo arintaasi kusaabsan.

Waxaa jira qaabab baddan oo “gudniinka”.
Mararka qaar qayb aad u yar ayaa la gooyaa.
Sida “kintirka”.
Midkaana wuxuu ku yaala dusha sare ee xubinka taranka.
Ama “faruurta”.
Kuwaana waa qaybaha maqaarka ku wareegsan xubinka taranka.

Mararka qaar xubinka taranka waa la daboolaa.
Ayada oo la isku xirayo bishimaha gudaha ama kuwa banaanka ah.
Loogana tago duleel yar oo dhiiga iyo kaadida kasoo baxdo.

Midaan waxay noqon kartaa mid caadi kuu ah. Waxaa dhici karta in aadan fahmin su’aasha dhakhtarka.
Dumarka badankooda ee ku nool dalka Jarmalka ma ahan kuwo “la gudo”.
Waana sababtaas uu dhakhtarka kuu waydiiyay su’aashan.
Dalka Jarmalka, “gudniinku” waa mid ka mamnuuc ah oona sharciga ku ciqaabo.
Midaasna macnaheedu waxay tahay in dadka waawayn ee guda gabdhaha ay samaynayaan wax khaldan.

Gudniinku wuxuu dhibaato u gaysan karaa caafimaadka gabdhaha.
Gabdhuhu waxay macluumaad baddan ama caawimaad ka heli karaan halkan:
http://www.imma.de/einrichtungen/wuestenrose.html